Beş yıllık lisans hayatımın farklı dönemlerine farklı deneyimler eşlik etti. Bunlardan birisi de 2015-2016 döneminde yer aldığımız “TÜSİAD Bu Gençlikte İŞ Var” girişimcilik programı. Sevgili dostum Furkan ile birlikte çıktığımız bu yolculukta 1292 iş fikri, 3195 girişimci arasından son 14’e kalan takımlardan biriydik.
“Bu Gençlikte İŞ Var” ince düşünülmüş, muazzam bir organizasyondu. Ülkemizdeki girişimcilik ekosisteminin en önemli parçalarıyla buluşmuştuk. Bir akşam yemeğinde Hasan Aslanoba ile birlikteyken, ertesi gün öğle yemeğinde Nevzat Aydın’la birlikteydik.
Geçtiğimiz günlerde sosyal medya da gezinirken 2020 döneminin başvurularının başladığını gördüm. Ardından eğitim kampında aldığım notlarıma tekrar göz attım ve o eğitimde öğrendiklerimi bugün iş hayatımda uyguladığımı gördüğümde oldukça şaşırdım, mutlu oldum. 🙂
Sizi eğitim kampında aldığım notlarla baş başa bırakırken, şuradan başvuru yaparak hayatınıza eşsiz bir deneyim katabileceğinizin de altını çizmek istiyorum.
Girişimcilik Nedir? Girişimci Kimdir?
Erhan Erkut Hoca’mızın “Biz başkasının satranç tahtasında piyon olmak için gelmedik.” sözüyle başladık. Girişimci kimdir sorusunu bir cümleyle cevaplamak isteseydik o cümle bu olurdu. Girişimcilik nedir sorusunun milyonlarca cevabı var. Belki de girişimcilik, Google’da cuma günlerinin, mühendislerine kendi projelerine zaman ayırması için verilmesi, günümüzde kullandığımız Google uygulamalarının birçoğunun cuma günü çıkmasıdır.
Erhan Hoca’mızın hemen ardından Tülin Akın ile konuştuk. “Dünyayı sen mi değiştireceksin genç!” diyerek başladık. Tülin Hanım, Tarımsal Pazarlama’nın kurucusu. Tarımsal Pazarlama çiftçilerin, ziraat mühendislerinin ve tarım sektöründekilerin tarımsal bilgilerini paylaşarak, ürünlerini de satabilecekleri bir sosyal ağ. Tülin Hanım bizlere girişimciliğin düz bir yol olmadığını Tarımsal Pazarlama’nın hikayesiyle anlattı. Bu hikayeden şunu anladık ki; girişimcilik, çelişkileri fark ederek onları birbirleriyle senkronize etmektir.
İş Modeli Dizayn ve Canvaslar
Adil Oran Hoca’mız ile business canvas üzerine konuştuk. Adil Hoca’nın oturumunun başlarında canvas ile çalışırken de merak ettiğimiz bir sorunun yanıtını aldık. “Customer Segments” mi, ”Value Propositions” mı? Hangisinden başlamalıyız? Bu soruyu Steve Blank’a yöneltmişler, Blank’ın cevabı “Yes” olmuş. Evet, “Yes”. Diyor ki Blank; “nereden başlarsanız başlayın bir an önce başlayın.” Adil Hoca’mız ile canvas üzerine uzunca konuştuk. Şu sıralar business canvas üzerinde çalışıyoruz, canvas ile ilgili ayrı bir blog yazısı da yazacağım.
Fikir ve İhtiyaç Doğrulama
Jason Lau’nun sunumu en etkili sunumlardan biriydi. Adil Hoca’nın kanvaslar üzerine konuşmasının ardından bu sunum tamamlayıcı oldu. Sunumuna “Fikirden, Fit Bir Girişime” başlığıyla başladı. Bir girişim nasıl ilerlemeli?, Her adımda ne yapıyor olmalıyım?, Müşteri Seçimi, Müşteri-Problem Uyumu, Problem-Çözüm Uyumu, Müşteri-Çözüm, Çözüm-Pazar Uyumu, İş Modeli-Büyüme Motoru Uyumu. Tüm bu başlıklar altında uzun uzun konuştuk.
Yalın Girişim ve En Yalın Çözümü Sunmak
Kamp programında merakla beklediğim birkaç sunumdan biriydi. MVP (Minimum Viable Product) üzerine konuştuk. MVP, Fayda/Maliyet oranı en yüksek üründür. Prototipin, prototipidir. Peki MVP’nin faydaları nelerdir? Geliştirme maliyetini en aza indirir, ürünü erkenden pazara çıkarma imkanı sağlar, hatalardan ders çıkarılmasına olanak sağlar. Daha sonra pivot üzerinde konuştuk. Pivot etmek ufak değişikliklerdir, her seferinde yeni bir özelliğin test edilmesidir. Her fikir %70 ihtimalle pivot edecektir. Bu oturumda edindiğim en iyi şey, yapana kadar yapıyormuş gibi yapmak, “Fake It Until You Make It”. Burak Yaman sunumunu Reid Hoffman’ın sözü ile tamamladı: “Eğer ürününüzün ilk halinden utanmıyorsanız, pazara geç çıkmışsınız demektir.”
Müşteri Kazanımı ve Satış
Sabancı Üniversite’si SuCool ekibinden Kutlu Kazanci ile “Müşteri Kazanma Maliyeti” ve “Müşterinin Yaşam Boyu Değeri” başlıkları altında konuştuk. “Değer Yaratma&Tutma” grafiğinden bundan sonraki tüm işlerimde kesinlikle yararlanacağım.
Pazara Çıkış ve Hızlı Büyüme
Hakan Okay Hoca’mız ile pazar araştırması, müşteri, fiyat ve maliyet üzerine konuştuk. Bunların yanı sıra göz ardı ettiğim SWOT analizine değindik. SWOT analizini her girişim mutlaka yapmalı.
Dijital Pazarlama ve Sosyal Medya
Eğitim kampı programında Twitter Türkiye Koordinatörü Emine Etili’nin oturumu da merakla beklediğim oturumlardan biriydi. Twitter, 320 milyon kullanıcısı olan bir sosyal ağdan daha fazlası. Bir tweet şirketinizin değerini arttırır mı? İşte Elon Musk’ın tweeti ve 10 dakika içinde olanlar…
T-Mobile CEO’su John Legere’ ın sözü ise Twitter’ın bir sosyal ağdan daha fazlasını barındırdığını kanıtlar nitelikte…
Türkiye’de Girişimcilik Ekosistemi
Endeavor Türkiye Genel Sekreteri Didem Altop ile Türkiye’de girişimcilik ekosistemini iş fikri, yetenek üçgeni, iş modeli canvası, girişimci yol haritası, destek ağı, bakış açısı başlıkları altında inceledik. Bu oturumdaki en etkili slayt karesi…
Bakış açımızı değiştirmek, tüm mesele bu.
İnovatif Girişimci Olma
Yine en keyifli oturumlardan biriydi. İrfan Sayar ve Doğan Cüceloğlu ile birlikteydik. İrfan Bey’in sunumu, işi gereği olsa gerek karikatürlerden oluşuyordu; tabi karikatürlerin ardında harika mesajlar vardı inovatif girişimcilik adına.
Doğan Cüceloğlu’nu daha öncede birçok kez dinleme imkanımız olmuştu, kültür robotluğu kavramına da değindi. Doğan Hoca’nın “Gerçek Özgürlük” kitabını okumanızı şiddetle tavsiye ediyorum.
İş Planı: Finans ve Fizibilite
Kampın en önemli başlıklarından biriydi çünkü ürününüz ne kadar iyi olursa olsun ya da ne kadar kötü olursa olsun, üründen önce önemli olan finans durumu. Fizibilite ile başladık, fizibilite ile bu oturumda tanıştım. Fizibilite nedir? Parasal açıdan yatırımın istenen oranda kar edip etmeyeceğinin araştırılmasıdır. Hemen ardından iş planı, fonlama kaynakları ve sürdürebilirlik ile devam ettik. Hiç şüphesiz bu oturum fikrimizin finans tarafını oluşturdu. İzel Levi Coşkun ve Bilge Bahar’a bu oturum için minnettarız.
Etkili Sunum Teknikleri & Yatırımcı Sunumu
Taylan Demirkaya ile yarınki sunumlarımıza hazırlandık bu oturumda. Henüz hayatımda yatırımcı sunumu tecrübesi edinmedim. Bu yüzden olsa gerek, yatırımcı sunumu tavsiyeleri benim için oldukça değerliydi. Eğer bir gün yatırımcı sunumu yapacaksınız temel olarak beş başlığı ele alın.
1. Siz Kimsiniz?
2. Sorun ne?, Sorunun sonucu ne oluyor?, Çözüm ne?
3. Pazar ne kadar yeterli?
4. Finansallarınız nasıl?
5. Teşekkür
Vaka İncelemesi: Secure Drive
Secure Drive’ı hiç duydunuz mu? Peki Murat Şahin’i? Murat Şahin Secure Drive’ın kurucusu. Tabi ben Murat Bey’i Secure Drive kurucusu olarak tanımadım, “Neden Türkiye’den ‘UBER’ çıkmaz?” yazısı ile tanıdım. Mutlaka bu yazıyı okuyun, hem Secure Drive ile tanışacaksınız hem de Türkiye’deki yatırımlarınız için bir kere daha düşüneceksiniz.
Gelecek pazar yeni bir deneyimde buluşmak dileğiyle.
